Merkez Efendi
Merkez Efendi, Denizli’nin Sarhanlı köyünde 1460 yılında doğmuştur.Babasının adı kılıçoğlu Muslihiddin, büyük babasının adı Haydar’dır. Kendi ismi Musa olup Merkez Muslihiddin, daha kısa olarak yanlız Merkez lakabıyla söhret bulmuştur.On beş yaşında iken Bursa’ya gitmiş ve Orada veliyüdin medresesi’ne girerek hem medrese tahsilini yapmış, hem de asrın sayılı alimlerinden Hızır Beyzade Ahmet Paşa’dan ders almıştır.15 sene süren tedristen sonar medreseden icazetnamesini alarak İstanbul’a gelen mücahitlerin meşhur simalarından Buharalı Ömer’in oğlu Mirza Baba diye bilinen zata damat olmuştur.
O sıralarda henüz 30 yaşlarında bulunan merkez Efendi fıtrı zekası ve derin ilim aşkıyla çok kuvvetli bir tahsil sahibi olmuştur.Kuvvetli bir hafızaya sahip olduğundan pek genç yaşında Kur’an-i kerim’i ezberlemiştir. İstanbul’da sık sık meşayih meclislerine gitmiş onların sohbetlerinden feyz almaya calışmıştır.
Bursa’da akaid şehri okuduğu zamanlarda Amasya’ya gidip Molla Habib “ Senin şeyhin henüz irşad seccadesine oturmamıştır” diyerek Kabul etmemiştir.
Mümtaz şahsiyeti ve ilmi birikimiyle kudretini zamanının ulemasına da tasdik ettirmişti. Kendisi vakar ve tevazuyu şahsında birleştirmiş, yüksek seciyeli müstesna bir yaratılışta idi. Sözlerinde metanet ve vaazlarında belagat, vukut ve halavet vardı. Bilhassa Şeyhülislam Ebussuud Efendi’nin kendisi hakkında söylediği “ zamanımızda bu zat kadar riyadan uzak bir kimse görmedim” sözü meşhurdur.
Tahsil ettiği muhtelif ilimler arasında tıp ilmini dahi merak ederek kendi zamanındaki gelişme nispetinde tıp ve tıp tedavi ilimleri hakkında bilgi sahibi olmuştur.Bu tıbbi malumatı vesilesiyle Sümbül Efendi tarafından manisa Bimarhanesi’ne memur edilmiştir. Bu gün 500 yıllık bir mazisi olan ve kendine has bir şekilde, 41 çeşit baharattan imal edilen “Mesir macunu”nu icad etmiştir.
Merkez Efendi bulunduğu muhitlerde insanların ruhlarına hitap etmek suretiyle yalnız ahlaklarını tasfiye etmek ve maneviyatlarını yükseltmekle kalmamış,
Ord.Prof.Dr.Süheyl Unver Kaleminden Merkezefendi Minyaturu
Manisa Bimarhanesi’nde yatan hastalarıu şifaya kavuşturmaya çalışmış ve sosyal hizmetlre şehir ve köylerde halkın hafızasında silinmeyen hatıralar bırakmıştır.
Şeyhi Sümbül Efendi’nin vefatından sonra İstanbul’a gelmiş ve onun yerine Halvti Şeyhi olarak tenvir ve irşad faaliyetlerine devam etmiştir. Merkez Efendi çok mütevazı, nazik ve sevimli, nur yüzlü mübarek bir zat idi.Zayıf ve fakirleri korur, çocukları sever onlara daima iltifat ederdi.
İbadet hususunda titizdi. Namazlarını cemaatle kılmaya azami gayret sarfederdi. Bütün ömrünü ibadet,hayır,hasenat,irşad,talim,fair ve zayıfları himaye,zikir ve tevhid ile geçiren ve melekler kadar pak bir hayat süren Merkez Efendi 1551 de 91 yaşında ahirete irtihal etti.
Tüm ömrünü insanlık için vakfeden, şu an İstanbul’da Zeytinburnu’nda kabri bulunmaktadır.
Allah ondan razı olsun!